CONTAMINACION AMBIENTAL. ASEMBLEA DE VECINOS DE ESQUEL AUTOCONVOCADOS. SUSPENSION DA ACTIVIDADE MINEIRA.

POR CHRISTIAN MANUEL DOCAMPO

Seguindo a análise desenvolvida pola película proposta polo Dr. Honorio Guaschino podemos destacar os seguintes feitos e consecuencias políticas e xurídicas ocorridas na Pcia. De Chubut, máis especificamente no Pobo de Esquel. Nesta filmación pódese apreciar a forza de vontade dos veciños para deter por unha banda, o fenómeno da contaminación ambiental do seu pobo, e por outro demostrarlle á masa política e ao poder político chubutense que un pobo unido xamais será vencido.As protestas e feitos ocorreron entre os anos 2002 e 2003. A continuación vou detallar un pequena cronoloxía por datas dos sucesos enunciados na película con respecto ao tema da contaminación da minas de que Esquel.Esquel foi sempre unha cidade de perfil gandeiro. Pero co devir dos tempos os intereses políticos e empresarios levaron a este pobo a desenvolver emprendimientos de tipo mineiro. Así o 4 de Febreiro de 2003 realizouse unha mobilización onde puideron xuntarse ao redor de 7.000 firmas contra a contaminación do cianuro provocado pola explotación mineira.O 5 de Febreiro, O intendente de Esquel veta a ordenanza de Prohibición do Cianuro, sancionada polo consello lexislativo de devandito pobo, cuxa ordenanza facultaba ao P.E sobre a regulación do emprendimiento mineiro.O 25 de Febreiro, Unhas 3500 persoas manifestáronse contra o intendente, foi un acto fundamental. As declaracións do intendente foron duras , xa que entre outras cousas deulles prevalencia ás garantías aos empresarios investidores deixando ao carón o tema da contaminación ambiental do seu pobo.En Esquel existe unha Asemblea de Vecinos Autoconvocados na cal conflúen toda clase de persoas de distintas clases de sexo, relixión, ideoloxías políticas, etc. Pero a pesar desas diferenzas teñen un único obxectivo que é o ?NON A La MINA? e a súa loita constante para salvar o seu pobo da contaminación e os intereses políticos-empresariais.O 4 de Marzo realízase a 5º marcha polo ?NON A La MINA?. Manifestáronse unhas 6000 persoas mais veciños de zonas contiguas. Márchoa dirixiuse cara ao Consello Deliberante.O 23 de Marzo, realizouse un plebiscito popular.O 27 de Marzo unha columna de vehículos camiño cara á mina. Estes veciños de Esquel realizaron clausúraa simbólica da mina acordada polo mandato xurdido polo plebiscito que obtivo mais do 70% de votos do padrón electoral, ascendendo o número a 11.065 esquelenses os que votaron por que o NON A La MINA e esixen que se vala a Meridian Gold, e proclaman que Esquel non vai aceptar emprendimientos mineiros de ningún tipo.O 1 de Abril o Consello Deliberante declara a Esquel como municipio non toxico e sustentable. Á súa vez os veciños realizaron un amparo ambiental, a través os tribunais dítase como medida cautelar a suspensión das actividades mineiras , ata tanto se dite sentenza.OURO DE FUTA MAWIZA. Esta é unha montaña que se atopa a 5 Km. do pobo de Esquel. Contén ao redor de 1000 millóns de dólares en ouro. Nela viven e viviron varias comunidades , entre elas os galeses . Algunhas destas persoas que viven nesta montaña proclámanse a favor do desenvolvemento mineiro, isto é polo SE A La MINA. Fúndanse na defensa do proxecto mineiro xa que polo cal darase emprego á xente de Esquel. Este feito hoxe ten un corolario que tamén salienta o tema do emprego que é as papeleiras de Gualeguaychu e o Río Uruguai.Neste momento a veciñanza esquelense converteuse no principal protector ambiental. E todos os días 4 fanse manifestacións en repudio ás contaminacións ambientais provocadas pola realización do proxecto mineiro.
ALGÚNS ASPECTOS DO PROYECTOLa principal actividade de Esquel é a turística, en plena expansión e altamente multiplicadora. Os esquelenses oponse a que se instale unha mina a poucos quilómetros da cidade cunha planta de tratamento de minerais que usará cianuro de sodio para separar o ouro e a prata.O cianuro de sodio disólvese facilmente na auga e combínase ademais con moitos metais presentes na zona que á súa vez son perigosos polos seus efectos nocivos. Se chega a entrar en organismos vivos combínase facilmente co ferro necesario para a vida.Ademais do cianuro de sodio no proxecto usásense varios produtos que evidentemente asustan aos veciños: soda cáustica, óxido de chumbo e acedo clorhídrico.Os residuos químicos quedarán abandonados nun sitio chamado "vertedoiro" na zona do proxecto Farase unha enorme cava de 2.000 metros de longo e 200 metros de profundidade. Alí as choivas lavarán os ácidos e os metais pesados tóxicos e produciranse drenaxes acedas que poden contaminar arroios, lagoas e napas.O proxecto inclúe a destrución de 70 hectáreas de bosque de especies naturais (lenga e outros) que actualmente axudan ao ciclo de auga da área afectando os movementos dos cursos superficiais e a provisión de auga potable para os habitantes do lugar. Obviamente o bosque é o lugar de nacemento e vida de animais e plantas do lugar.Tampouco están claros cales serán os efectos das explosións e do po xerado polos movementos de materiais do proxecto.FORO REXIONAL DO NON A La MINA EN ESQUEL.ESQUEL, CHUBUT.- No marco da loita que o pobo de Esquel protagoniza fronte á clase dirixente e a multinacional Meridian Gold, para impedir a explotación de ouro nunha mina ao descuberto que ameaza o medio ambiento da rexión e que tamén é outro refugallo da riqueza do país, a Asemblea de Vecinos Autoconvocados organiza o PRIMEIRO FORO REXIONAL DO NON.Un grupo de veciños concientes e preocupados pola ecoloxía, xa que o ouro debe ser separado mediante cianuro e a prata mediante arsénico (velenos potentes se os hai) e temendo pola infiltración de residuos a ríos e napas de auga decidiu agruparse nunha Asemblea para impedir a instalación de tal mina. Mediante protestas pacíficas lograron que o Intendente e o Consello Deliberante chamasen a un plebiscito.Mina si... Mina noLa citada multinacional ofreceu asados, zapatillas e cheas de agasallos para convencer á xente que votasen polo si... ao mellor estilo duhaldista-menemista. Os habitantes comeron os asados, aceptaron as zapatillas e outros agasallos e foron a votar Votou o 75% do padrón municipal (cifra de presentismo non alcanzada en ningunha outra elección).Non á mina obtivo 81% dos sufragiosEl evento tivo lugar o 5, 6 e 7 de Xuño nesa cidade patagónica e o seu obxectivo como consigna foi vincular o NON A La MINA dos veciños (á mina) cos numerosos NON que se elevaron desde a sociedade nos últimos procesos de participación civil que teñen como protagonista a veciños, traballadores, aborígenes e outros cidadáns. A continuación se transcriben comentarios de veciños esquelenses:"Aínda que nos expresamos de xeito contundente no plebiscito realizado o pasado 23 de marzo, o goberno provincial do radical José Luís Lizurume segue descoñecendo a vontade popular e persiste no seu rol de lobbysta da mineira que vén a saquearnos e envenenarnos". Por este motivo a Asemblea de Vecinos Autoconvocados de Esquel quere vincular o seu NON cos do "non ao saqueo", "non á entrega dos recursos naturais", "non ao remate da Patagonia", "non aos desaloxos de familias aborígenes", "non á guerra", "·non ao ALCA". Esta previsto a participación de organizacións de base, asembleas barriales, organismos de dereitos humanos, comunidades aborígenes, ambientalistas, CTA e outras organizacións. O FORO será escenario dun amplo temario: "Casos de economía solidaria en Arxentina"; "As respostas da sociedade civil ao saqueo organizado"; "Emprego e produción"; "Saúde"; "Educación (Ambiente) Ambiental"; "Terra" e "Dereitos Humanos". Así mesmo está previsto a realización de talleres, paneis, conferencias e traballos en comisións."Debemos facer algo nesta terra Porque neste planeta paríronnos E hai que arranxar as cousas dos homes Porque non somos nin paxaros nin cans" Pablo Neruda - Canción de GestaA continuación desenvolvo algunhas reproducións das charlas e comentarios dos veciños de Esquel que están a favor do NON A La MINA:?Existe unha mina de ouro e prata en Esquel que debe ser traballada ao descuberto. Existe unha multinacional con sede en USA que está interesada en explotala, prometendo traballo para 300 obreiros?.Un pobo que non se vende non pode ser comprado, dixo onte no programa un habitante de Esquel, pero sempre hai un pero os dólares pesan e máis cando son moitos... e hai para repartir entre políticos e sindicalistas corruptos.Resulta que agora os dirixentes da Asemblea Veciñal empezaron a recibir ameazas de morte, de parte de patoteros da UOCRA recentemente chegados de Bos Aires que portan armas...Entón, os habitantes de Esquel comezáronse a facer preguntas acerca de que intereses tocaron...E da investigación resulta que:1) A empresa presentou un plan de traballos que pretende extraer da mina o equivalente en ouro a 2.500.000.000 de dólares en 10 anos (si, dous mil cincocentos millóns de dólares) sen contar o extraído en prata.-2) Sucede tamén que unha lei sancionada por Carlos e o seu corrupto Congreso Nacional di que o Estado Nacional non pode explotar as riquezas do subsolo senón por intermedio de empresas privadas ás que lles cobrará un único canon equivalente a un máximo do 3% do valor do metal extraído en boca de mina (o cal é máis baixo que o prezo internacional do metal)3) Iso, tál como está , e facendo números redondos, supondo que o valor do ouro extraído en boca de mina fóra de 2000 millóns en 10 anos, deixaríalle ao Estado ou sexa a nós, 60 millóns de dólares; pero, como a Lei nacional di que se cobrará un canon do 3% como máximo, a Lei do Chubut estableceu un máximo do 2% ou sexa que no canto de 60 millóns isto redúcese a 40 millóns.4) Pero hai outra lei nacional establecida polos nosos plecaros e patrióticos representantes do pobo...Esta lei di que para favorecer as exportacións realizadas desde portos da Patagonia, o Estado Nacional, ou sexa nós, retribuirá cun 5% do valor de tales exportacións ás empresas que as realicen...Ou sexa, que a devandita multinacional yankee exportará en dez anos desde portos patagónicos 2.500 millóns de dólares (estes si a prezo internacional) co cal o estado Nacional ou sexa nós deberemos retribuirles con 125 millóns de dólares...5) 125 millóns que pagaremos de impostos os mestres, os carpinteiros, os comerciantes, os plomeros, os electricistas, os lustrabotas etc, arxentinos, menos 40 millóns que recibirá a Provincia de Chubut.?Significa que imos pagarlles 85 millóns de dólares para que eles leven 2.500 millóns de dólares en ouro e déixennos o cianuro e o arsénico residual envenenando as nosas terras?.-----------------------------------------------------------A continuación desenvólvese un breve comentario da Dra. Claudia Valls sobre o fallo ? Villivar, Silvana Noemí c/ Pcia. Do Chubut? V. 1015. XXXIX RECURSO DE FEITO ? ?Villivar, Silvana Noemí c/ Provincia do Chubut e outros? ? CSJN ? 17/04/2007 (elDial - AA3C96)
Descrición:Análise do fallo da Corte Suprema de Xustiza da Nación que establece que a empresa mineira O Desquite S.A. deberá suspender a actividade da mina ata tanto se efectuei o estudo do impacto ambiental e celébrese unha audiencia pública.A Corte Suprema de Xustiza da Nación declarou inadmisible o recurso extraordinario que impugnaba a suspensión e así quedou firme a decisión que a impuña.



Resumo dos Arquivos:Chubut - Esquel ? MineríaLa empresa mineira O Desquite S.A. deberá suspender a actividade da mina ata tanto se efectuei o estudo do impacto ambiental e celébrese unha audiencia pública.A Corte Suprema de Xustiza da Nación declarou inadmisible o recurso extraordinario que impugnaba a suspensión e así quedou firme a decisión que a impuña. (Comentario ao Fallo: "Villivar, Silvana Noemí c/ Provincia do Chubut")Por Claudia VallsEn os autos Villivar, Silvana Noemí c/ Provincia do Chubut (*) e outros, a Corte Suprema de Xustiza da Nación declarou inadmisible o recurso extraordinario ?art 280 CPCCN- interposto contra a sentenza que admitira a acción de amparo ambiental rexida pola lei provincial 4572 e disposto a paralización dos traballos de exploración e explotación da mina ata tanto se celebrase a audiencia prevista no art. 6° da lei 4032 convocada pola autoridade de aplicación para o día 29 de marzo do ano 2002.En consecuencia quedou firme a decisión dun xuíz de primeira instancia da Provincia de Chubut de: ?Dispor de xeito urxente a paralización de toda obra, acto ou feito a executarse no Emprendimiento Mineiro Cordón Esquel por parte de Mineira O Desquite S.A. así como a prohibición de executar novas obras, actos ou feitos relacionados con iso en calquera das etapas do proxecto ata tanto se de cabal cumprimento co establecido polos arts. 6º e 7º e cctes. da lei 4032 e arts. 17, 19 e 220 do decreto 1153/95? (Autos:"Villivar, Silvana Noemí c/Provincia do Chubut e outros s/ AMPARO" (Expte. 365- F0 390- Ano 2002).- Esquel, 19 de febreiro de 2003).A lei , 4.032 da Provincia de Chubut, actualmente abrogada polo Artigo 164 da lei 5439 do 16/12/05 dispuña: Art. 6º -- O estudo de impacto ambiental será sometido a unha audiencia pública, de acordo aos procedementos que a autoridade de aplicación estableza na regulamentación da presente lei.A convocatoria a audiencia pública deberá facerse a través dos medios de comunicación cun mínimo de 30 (trinta) días de anticipación á data estipulada. Os particulares poderán consultar os antecedentes que se someterán a audiencia, a partir do momento da convocatoria.A audiencia estará presidida pola autoridade de aplicación.Os funcionarios, as asociacións intermedias, os representantes do sector privado e integrantes da comunidade, agrupados ou non, poderán asistir e emitir a súa opinión. Os relatorios e observacións dos participantes non serán sometidas a votación, pero se labrará acta da audiencia que servirá para a súa avaliación final por parte da autoridade de aplicación, sen que por iso esta instancia teña carácter vinculante.Para a información a someter a audiencia pública, a autoridade de aplicación respectará a confidencialidade dos datos achegados, que teñan relación coa materia de segredo industrial, tendo en conta en todos os casos a preservación do interese público.
Art. 7º -- A autoridade de aplicación analizará o estudo de impacto ambiental presentado polo responsable do proxecto, actividade ou obra e conxuntamente cos resultados da audiencia pública, emitirá as opinións que correspondan. As opinións mencionadas, cando teñan carácter final, faranse públicas.Art. 8º -- Cando un proxecto, actividade ou obra comezase a executarse sen o cumprimento da previa presentación do estudo de impacto ambiental, será suspendido de inmediato ao só requirimento da autoridade de aplicación, sen prexuízo da responsabilidade a que houber lugar e das sancións que máis adiante se regulan. A empresa O Desquite S.A interpuxo un recurso que o Superior Tribunal da Provincia de Chubut rexeitou por considerar que non se adecuaba aos requisitos de admisibilidad previstos, sostendo que non se dirixía contra unha sentenza definitiva, segundo o establecido no art. 286 do Código Procesual Civil e Comercial da Provincia e que tal recurso só procede contra os pronunciamientos que terminen o litixio ou fagan imposible a súa continuación e polo tanto non causaba gravame irreparable nin puña fin á discusión.A empresa mineira recorreu en queixa ante a Corte Suprema de Xustiza da Nación, afirmando que a sentenza que resolveu o amparo é definitiva, xa que non ten ningunha posibilidade de acudir a outra vía xurisdiccional ulterior apta para renovar o debate da cuestión resolta e que o Superior Tribunal da Provincia de Chubut non cumprira coa doutrina da Corte exposta no caso "Dei Mascio". Nese precedente a Corte Suprema de Xustiza da Nación dispuxera que os tribunais superiores das provincias debían admitir aqueles recursos, aínda cando non cumprisen cos requisitos de admisibilidad locais se o facían en relación ao recurso extraordinario federal. A empresa mineira alegou que no caso exposto as normas locais que impuñan a obrigación de realizar un estudo do impacto ambiental e a celebración dunha audiencia pública vulneraban dereitos contidos no Código deMinería, como a libre explotación das minas. A Procuradora Fiscal Laura Monti ditaminou a favor da mineira recorrente, en relación a que o Superior Tribunal da Provincia debeu entender no recurso que se lle presentou por aplicación da doutrina "Dei Mascio". Considero así, que era arbitraria a decisión dese Superior Tribunal ao desestimar a vía recursiva intentada con base unicamente no disposto polo ordenamento procesual provincial e na xurisprudencia local. En relación ao fondo do asunto, considerou que non tomou en conta os argumentos sostidos por Mineira O Desquite S.A. en canto a que a decisión apelada debía ser equiparada a sentenza definitiva e sen efectuar un mínimo exame do carácter federal dos agravios invocados e que correspondía facer lugar a queixa e deixar sen efecto a sentenza de segunda instancia e devolver os autos ao tribunal de orixe para que se dite un novo pronunciamiento. Os integrantes da CSJN Elena Highton de Nolasco, Juan Maqueda, Eugenio Zaffaroni e Carmen Argibay, rexeitaron o recurso baseándose de xeito sinxelo no artigo 280 do Código Procesual Civil e Comercial da Nación. A empresa mineira alegara:Que a sentenza cuestionada descoñecía o art. 31 da Constitución Nacional, ao dar primacía ás leis provinciais 4032 e 4563,(actualmente abrogadas polo Artigo 164 da lei 5439 do 16/12/05) que esixían a audiencia pública previa e aprobación expresa da autoridade provincial respecto do estudo de impacto ambiental para a exploración e explotación da mina, por sobre o art. 233 e concordantes do Código de Minería, Que o seu parte presentou oportunamente o estudo de impacto ambiental ante a autoridade provincial e foi autorizada por esta a comezar os traballos de exploración previos á explotación que a xustiza provincial, ao admitir a acción de amparo, ordénalle paralizar, violentando así o dereito adquirido a concluír a exploración e a explotar a súa propiedade mineira, polo que, habendo satisfeito os requisitos esixidos pola lexislación nacional, non poden serlle impostas esixencias suplementarias derivadas da aplicación de leis provinciais que exceden as contidas no Código de Minería.Que a sentenza cuestionada é arbitraria porque aplica a lei 4032 á actividade mineira polo só feito de considerala unha actividade potencialmente degradante para o medio ambiente, sen ter en conta que dita lei só resulta aplicable a outro tipo de actividades ou industrias. dos xuíces Ricardo Lorenzetti, Carlos Fayt, Enrique Petracchi destaca que o recurso extraordinario é inadmisible por canto:Aínda que a lectura do recurso federal non permite comprender de que tipo de exploración mineira trátase, a compulsa das actuacións evidencia que se trata dunha explotación mineira de ouro ao descuberto e mediante a utilización de cianuro, método expresamente prohibido pola lei 5001, sancionada pola lexislatura da Provincia do Chubut con motivo dos feitos que deron lugar á presente causa, norma non invocada nin cuestionada durante o transcurso do preito.A empresa afirmou que o seu parte nunca cuestionou a existencia das normas provinciais que esixen a celebración dunha audiencia pública previa á aprobación pola autoridade provincial do informe de impacto ambiental presentado nin evadiu o seu cumprimento e que, a Provincia do Chubut informa que "que se atopa sendo avaliada pola autoridade de aplicación a que, previo a emitir o acto administrativo que a aprobe ou a rexeite, celebrará a audiencia pública prevista pola lei 4032" (v. fs. 230 do expediente citado).A empresa consentiu, ademais, a sentenza que lle ordenou paralizar as obras ata tanto dese cumprimento ás esixencias establecidas nos arts. 6, 7 e 8 da lei provincial cuestionada pola empresa na instancia do art. 14 da lei 48.As cuestións propostas a consideración do superior tribunal da provincia e articuladas no recurso extraordinario federal non foron oportunamente introducidas ante os xuíces da causa nin consideradas ou tratadas na sentenza recorrida.Ata aquí foron argumentos procesuais e constitucionais habituais de coñecidos estudiosos que non merecen un comentario especial neste Suplemento ambiental.O que si merece un comentario especial é o seu esmero en deixar sentada a súa opinión sobre o punto de intercesión do dereito mineiro co ambiental e o constitucional aproveitando o argumento da empresa mineira precedentemente citado para adiantar definitorias opinións sobre o Código de Minería.Consideran os xuíces que:A pretendida colisión entre os preceptos da lei 4032 e o Código de Minería, base do recurso extraordinario, non é tal. En efecto, esa lei provincial establece que os proxectos, actividades e obras, públicos e privados capaces de degradar o ambiente deberán someterse a unha avaliación de impacto ambiental en todas as súas etapas, a que será sometida a unha audiencia pública presidida pola autoridade de aplicación que, logo de analizar o estudo e as observacións formuladas na audiencia, decidirá expresamente sobre aqueles, antes do inicio das actividades de que se trate.O art. 233 do Código de Minería establece que os mineiros poden explotar as súas pertenzas libremente, sen sujeción a outra regra que as da súa seguridade, policía e medio ambiente, cuxa protección está rexida pola Sección Segunda de devandito código, que inclúe tanto a etapa de exploración como a de explotación e, na súa art. 250, establece que a autoridade de aplicación das normas de protección do medio ambiente serán as que as provincias determinen no ámbito da súa xurisdición. E o seu deber consiste en avaliar e expedirse expresamente sobre o informe de impacto ambiental de modo previo ao comezo das actividades mineiras.O art. 11 da lei nacional 25.675 reitera, como orzamento mínimo común de aplicación obrigatoria en todo o territorio da república para toda actividade susceptible de degradar o ambiente, ou afectar a calidade de vida da poboación de xeito significativo, a sujeción a un procedemento de avaliación ambiental previo á súa execución.Do cotejo das normas provinciais e nacionais invocadas non se advirte de que modo e en que medida a esixencia da aprobación expresa, previa audiencia pública, do estudo de impacto ambiental esixido nos arts. 6 e 7 da lei provincial 4032 antes do inicio das actividades, viría contradicir o previsto polas leis nacionais 24.585 e 25.675, ditadas con arranxo ao art. 41 da Constitución Nacional.O art. 1° da lei provincial 5001 prohibe terminantemente a actividade mineira metalífera na modalidade ao descuberto, así como a utilización de cianuro nos procesos de produción mineira no territorio da Provincia do Chubut e o seu art. 3° dispón que a delimitación das zonas e modalidades de produción deberá ser oportunamente aprobada por unha nova lei, incluíndo as áreas exceptuadas da prohibición establecida no art. 1º.Corresponde recoñecer nas autoridades locais a facultade de aplicar os criterios de protección ambiental que consideren conducentes para o benestar da comunidade para a que gobernan, como así mesmo valorar e xulgar silos actos que levan a cabo as súas autoridades, en exercicio de poderes propios, afectan o benestar perseguido. Tal conclusión cabe extraela da propia Constitución Nacional, que aínda que establece que lle cabe á Nación "ditar as normas que conteñan os orzamentos mínimos de protección", recoñece expresamente as xurisdicións locais na materia, as que non poden ser alteradas (artigo 41, terceiro parágrafo, Constitución Nacional). Que a solución proposta ten respaldo no respecto das autonomías provinciais. Atopámonos, entón, fronte a un poder ou facultade en materia ambiental que corresponde á Provincia (arts. 109 e concs. C.P.). Pois en materia ambiental a competencia ha de ser local, o que trae aparellado que sexan as autoridades administrativas e xudiciais provinciais as encargadas de valorar se a obra proxectada ou a actividade desenvolvida afecta aspectos tan propios do dereito provincial como o é todo o concernente á protección do medio ambiente. O art. 11 da lei nacional 25.675 reitera, como orzamento mínimo común de aplicación obrigatoria en todo o territorio da república para toda actividade susceptible de degradar o ambiente, ou afectar a calidade de vida da poboación de xeito significativo, a sujeción a un procedemento de avaliación ambiental previo á súa execución. Así mesmo, no seu art. 20 engade que as autoridades de aplicación nacionais e provinciais deben institucionalizar procedementos de audiencias públicas obrigatorias previas á autorización de devanditas actividades. Iso implica que é correcta a esixencia da aprobación expresa, previa audiencia pública, do estudo de impacto ambiental esixido nos arts. 6 e 7 da lei provincial 4032 antes do inicio das actividades.- A esas consideracións podería agregarse que o propio Código de Minería obriga a que o informe de impacto ambiental preséntese antes do inicio de calquera actividade (Art. 251) e manda á autoridade de aplicación avaliar o informe de impacto ambiental e pronunciarse pola aprobación mediante unha declaración do impacto ambiental para cada unha das etapas do proxecto ou de implementación efectiva (Art. 252) e que o Art. 253 agrega que ?será necesaria a previa aprobación do informe por parte da autoridade de aplicación para o inicio das actividades?.
NOTA PERIODISTICA SOBRE A ACTUALIDADE DA MINA DE ESQUEL. Publicada o 14/03/2007 por ONG de Brasil.
Segundo escóitase nos audios da reunión que a empresa Meridian Gold realizou no Hotel Crowne Praza seis meses despois do rotundo pronunciamiento cidadán que lle dixo non á mina en Esquel, é o director de medios de axénciaa Braga Menéndez quen expón o plan para "dar volta á comunidade". En primeiro lugar -enuncia ? débese realizar un diagnóstico para atopar o que chama "o punto de crebe entre aquel que lle importa máis a ecoloxía aínda que se morra de fame e aquel que lle importa máis o diñeiro, como un eixo absurdo e esaxerado. É dicir, cantos son eses en Esquel." A forma ideada para realizar este diagnóstico é unha enquisa que, aproveitando a conxuntura electoral provincial, axudaraos a disimular as verdadeiras intencións da sondaxe. Axénciaa Braga Menéndez sinala cal cre que é a consultora ideal para encargarse desta tarefa: Catterberg e Asociados, que realiza habitualmente as sondaxes para o radical Carlos Mestre "Eliximos esta consultora pola súa vinculo con Mestre e co radicalismo da provincia (...) Esta xente é moi amiga de Mestre, polo tanto se estamos de acordo en que imos facer a enquisa, esta xente falaría con Mestre primeiro, antes de largar a enquisa. Teriamos un ok de parte deles antes". Consultado por lavaca, o entón director de Catterberg e Asociados, Eduardo Fidanza, respondeu: -?Nunca realizamos esa enquisa, nin traballamos para Meridian Gold?<*i> O segundo paso do plan de crebe era convocar a ONGs para ?contrarrestar a Greempace?. A nota publicada a semana pasada en lavaca relata como a axencia Braga Menéndez levou a cabo esta acción. Concisa foi tamén a resposta do representante da consultora Bonaparte 48, cuxo director Jorge Azcárate ?ex subsecretario de Medios e voceiro da última campaña presidencial de Carlos Menem- estivo presente na reunión organizada por Meridian. - ?Non hai nada para dicir?-, foi a frase elixida por Esteban Romo para eludir dar detalles sobre o traballo que realizou esa consultora para a Meridian Gold, pero aclarou que Azcárate non atendía persoalmente a consulta de lavaca porque estaba enfermo. Con todo, o persoal da consultora recoñece en off que a demanda iniciada pola empresa contra seis asambleístas de Esquel, baixo a acusación de difundir os audios da reunión, expón unha encrucillada: ?a xente ten dereito a saber, pero isto non debe saberse?. Isto é, xustamente, o traballo das consultoras. O traballo das consultoras é a nota de tapa de revístaa Imaxe, unha publicación dedicada a esta especialidade que consiste en intermediar entre os medios e as empresas. Na extensa nota titulada ?As barbas a remollo?resumo os traballos e opinións de quen intentan mellorar a imaxe das empresas que son protagonistas das denuncias por contaminación. Por suposto, o punto de inflexión é a persistente resistencia da Asemblea de Gualeguaychú contra as pasteiras. Son eles os que cambiaron a historia e obrigaron a pór as barbas no lugar que alude o título da nota. ?Un paradigma de como unha mala estratexia comunicativa pode arruinar por completo un investimento é o da mina O desquite, en Esquel?, asegura a xornalista María Laura Pacheco. Cita, a continuación, a frase que pronunciou Brian Kennedy, presidente da canadense Meridian Gold, ante os accionistas: -?En tanto podamos entender como influenciar sobre esa actitude non seguiremos adiante co proxecto?. A actitude á que se refire o presidente de Meridian Gold é o resultado do referedum realizado o 23 de marzo de 2003 no que o rexeitamento ao proxecto desa empresa cultivou o 81%. Para revístaa Imaxe este resultado ?é consecuencia da non comunicación que prexudica sen anestesia a imaxe dunha empresa internacional?. Cita como exemplo pouco feliz, ?unha das poucas accións? que realizou a Meridian para conversar coa comunidade. ?Foi a invitación ao Club de Leóns, á Sociedade de Fomento e aos mestres a visitar a mina O Peñón, en Chile. Do xornalismo nin se acordaron. Antes da visita realizaron unha presentación para informar aos invitados. Unha das primeiras diapositivas respondía a ?como desfacerse do cianuro??. De aí en diante, entre os invitados non había máis que pánico?. Contínua o artigo: ?Desde fai tres anos, Jorge Azcárate, director da consultora Bonaparte 48, traballa na recuperación da imaxe da mineira canadense?. Por iso ?asegura a xornalista- ?Azcárate viaxa periodicamente ás terras de Esquel? e por iso ?desde fai tres anos a única indicación respectada é que toda pregunta sobre a mina debe ser contestada. Deste xeito, quizá, a imaxe da mina teña a súa desquite comunicacional?. O artigo conclúe cunha frase do consultor: -?Despois do conflito das pasteiras ningún empresario poderá mover unha pedra sen a aprobación social?.
Conclusións:A paralización dos traballos de exploración e explotación da mina ata tanto se celebrase a audiencia prevista no art. 6° da lei 4032 convocada pola autoridade de aplicación para o día 29 de marzo do ano 2002 que dispuxo a autoridade axústase ao Código de Minería porque o propio Código dispono e á mesma a lei nacional 25.675 porque tamén o dispón.As leis provinciais 4032 e 4563 en que se funda a decisión, aínda que están actualmente abrogadas polo Artigo 164 da lei 5439 do 16/12/05 foron aplicables como norma local de aplicación do Código de Minería.Agora sono as da lei 5439 (Código Ambiental) cuxo contido é similar.Consideran os tres xuíces que a lei provincial 5001 non viola o Código de Minería que prohibe terminantemente a actividade mineira metalífera na modalidade ao descuberto, así como a utilización de cianuro nos procesos de produción mineira no territorio da Provincia do Chubut. O voto deses xuíces da Corte Suprema de Xustiza da Nación sinala que o eixo da decisión final en materia de explotación mineira, non é a concesión legal, mediante o cal o Artigo 10 do Código de Minería establece a propiedade particular das minas senón que a súa explotación está supeditada á decisión mineiro-ambiental da autoridade local.